MEMORIAŁ POTRZEBUJE TWOJEJ POMOCY
Pomnik w Galaszorze powinien być odbudowany.
Apel „Memoriału” w Permie
Pomnik Ofiar represji politycznych w ZSRR w uroczysku Galaszor Kudymkarskiego okręgu municypalnego Kraju Permskiego Federacji Rosyjskiej
22 kwietnia media poinformowały o zlikwidowaniu Pomnika Ofiar represji politycznych w uroczysku Galaszor Kudymkarskiego okręgu Kraju Permskiego Federacji Rosyjskiej. Zniknięcie pomnika deportowanych Litwinów i Polaków odkryli mieszkańcy sąsiedniej wsi Welwa-Baza, którzy robili wiosenne porządki na cmentarzu, gdzie są pochowane osoby represjonowane. Nie wiemy, kiedy i w jaki sposób został zniszczony pomnik z żelbetu, przypuszczamy, że w marcu. Ale jesteśmy pewni, że ta „operacja” została przeprowadzona potajemnie, ponieważ do zniszczenia jest niezbędny ciężki sprzęt budowlany, który, jak twierdzą mieszkańcy, nigdy nie przejeżdżał jedyną prowadzącą do uroczyska drogą przez Welwa-Bazę. Prawdopodobnie sprzęt był przetransportowany w objazd prosto przez tajgę.

Pomnik w Galaszorze powstał w 2016 roku jako prywatna inicjatywa grupy rosyjskich i litewskich wolontariuszy, wśród których byli krewni osób pochowanych na pobliskim cmentarzu. Znajdował się w tajdze, na terenie dawnego miejsca zesłania, w dwustu metrach od cmentarza zesłanych. Jego pojawienie się wywołało różne reakcje zarówno władz, jak i opinii publicznej. W kolejnych latach kierownictwo permskiego oddziału Międzynarodowego Stowarzyszenia „Memoriał”, zdając sobie sprawę ze złożoności sytuacji, podjęło dialog z władzami – w wyniku długich negocjacji zapadła decyzja o zabezpieczeniu Pomnika i jego oficjalnej rejestracji.

Wszyscy pochowani na cmentarzu zesłańcy z terenów Litwy i Polski zostali zrehabilitowani jako ofiary terroru politycznego ZSRR. Byli to przedstawiciele ludności cywilnej, siłą wywiezieni z ojczyzny. Fundusze na postawienie pomnika na miejscu zesłania zbierali zwykli obywatele, w tym krewni pochowanych. Wygląd pomnika nie zawierał żadnych symboli państwowych i haseł politycznych. Był to krzyż ze słońcem, religijny i etniczny symbol narodu litewskiego, lista nazwisk zmarłych na zesłaniu oraz napis: „Tu są pochowani Litwini, Polacy, ofiary represji politycznych z 1945 roku. Pamiętamy o Was, kochamy Was, tęsknimy za Wami. Rodacy."
Niepokoi nas fakt, że sytuacja ze zniszczeniem Pomnika w Galaszorze może stać się niebezpiecznym precedensem i zagrozić istnieniu takich pomników zarówno w Kraju Permskim, jak i w innych regionach Rosji. Dlatego zdolność władz do zrozumienia sytuacji, która się wydarzyła, i doprowadzenie do odbudowania od nowa tego zabytku jest szczególnie ważna, aby zapobiec podobnym aktom wandalizmu. Gubernator Kraju Permskiego i Administracja Kudymkarskiego okręgu municypalnego według naszego uznania powinni zwrócić na to szczególną uwagę.

To, co się stało, jest rażącym naruszeniem Ustawy Federacji Rosyjskiej „O rehabilitacji ofiar represji politycznych” oraz „Koncepcji polityki państwa w zakresie utrwalania pamięci o ofiarach represji politycznych”, które zobowiązują władze do natychmiastowej reakcji na podobne akty wandalizmu: niezwłocznie ogłaszać swoje stanowisko, poszukiwać i znajdować winnych, przyczyniać się do szybkiego rozwiązania sytuacji. To, co się stało, nie jest normalne ani z punktu widzenia prawa, ani z punktu widzenia ludzkiej moralności. Szkoda, że Kraj Permski, wielu mieszkańców którego są potomkami osób represjonowanych, zyskuje złą sławę, zwalczając pamięć o ostatnich.
Wielu mieszkańców Kraju Permskiego nie pozostało obojętnych wobec naszej strasznej historii. Wiedzą, że w latach terroru państwowego wzajemna pomoc i współczucie odgrywały ważną rolę. Mieszkańcy permskich wielonarodowych osiedli specjalnych – Komi-Permiacy, Litwini, Polacy, Żydzi, Ukraińcy, Tatarzy, Białorusini, Łotysze, Estończycy, Rosjanie, Niemcy i inni – nie pozostawali wobec siebie obojętni we wspólnym nieszczęściu.

Dowodem na to są dobre wspomnienia sąsiadów, wieloletnia przyjaźń, międzyetniczne małżeństwa. Wierzymy, że stanowisko państwa nie może w tej sprawie być obojętne jako wyraz uznania tych dobrych relacji, odpowiedzialnego podejścia do naszej wspólnej traumatycznej historii i wskaźnikiem miłosierdzia. Szanowni Państwo mogliby skierować swoje apele do Administracji Gubernatora Kraju Permskiego, zabrać głos na portalach społecznościowych i w innych mediach w taki sposób, jak robimy teraz to my. Każdy głos się liczy i każdy głos Państwa jest ważny.

Odrębnie apelujemy do mieszkańców Republiki Litewskiej i Rzeczypospolitej Polskiej.
Szczerze żałujemy tego, co się stało, przeżywamy wstyd i gorycz. Przepraszamy Państwa za to, że się nie udało uratować Pomnika ku Pamięci rodaków. Od wielu lat angażujemy się w zachowanie pamięci o ofiarach represji politycznych ZSRR i mimo likwidacji naszej organizacji przez władze rosyjskie, w miarę możliwości będziemy te prace kontynuować. Razem z Państwem wierzymy: ciemność się rozproszy, a pamięć o każdym niewinnym człowieku będzie godna uwiecznienia.
Obiecujemy Państwu, że Pomnik w Galaszorze zostanie odbudowany.


28.04.2023

„Memoriał” w Permie



Iwan Wasiljew

Irina Kiziłowa

Aleksandr Kalich

Andriej Susłow

Robert Łatypów

Dmitrij Okuncew

Ramil Fatchutdinów

Aleksiej Kamieńskich

Siergiej Trutniew

Lista sygnatariuszy rozszerza się w miarę nadpływających próśb Państwa o dołączeniu do Apelu.